Các nhà bình luận bóng đá, đặc biệt là những người đã chứng kiến bóng đá trước khi Premier League ra đời vào năm 1992, thường nói đùa rằng “bóng đá không tồn tại trước đó”. Thực tế, đã có xu hướng bỏ qua hơn một thế kỷ lịch sử bóng đá khi thảo luận về các kỷ lục ghi bàn, danh hiệu hay những thành tựu lịch sử khác. Kỷ nguyên bóng đá tiền Premier League chân thực và nghiêm túc thường bị lu mờ bởi sự hào nhoáng và tầm vóc của giải đấu mới.
Tuy nhiên, sự ly khai gây tranh cãi khỏi giải đấu hàng đầu truyền thống của Anh vào năm 1992 không chỉ là một sự thay đổi tên gọi đơn giản. Thỏa thuận bản quyền truyền hình với BSkyB đã mang lại cho các câu lạc bộ Premier League nguồn tài chính chưa từng có, làm thay đổi cán cân quyền lực giữa các giải đấu hàng đầu châu Âu.
Sự thay đổi này trùng hợp với hai thay đổi lớn khác trong bối cảnh bóng đá. Đầu tiên là việc ra đời luật chuyền về (back-pass rule), được áp dụng trên toàn thế giới sau Euro 1992. Điều này có nghĩa là luật này bắt đầu có hiệu lực tại giải đấu hàng đầu nước Anh ngay trong trận đấu đầu tiên của Premier League.
Thay đổi thứ hai không đến ngay sau đó mà chỉ xuất hiện vài năm sau, vào năm 1995, nhưng đã trở thành một yếu tố nền tảng trong nền kinh tế bóng đá kể từ đó. Jean-Marc Bosman, một tiền vệ ít tên tuổi của RFC Liege, đã thay đổi thị trường chuyển nhượng mãi mãi khi câu lạc bộ của anh ngăn cản vụ chuyển nhượng của anh đến Dunkirque vào năm 1990 mặc dù hợp đồng của anh đã hết hạn. Anh đã đưa vụ việc của mình ra Tòa án Công lý Châu Âu, nơi cuối cùng tuyên bố rằng cầu thủ được phép tự do chuyển đến các câu lạc bộ khác khi hợp đồng của họ hết hạn.
Điều này được gọi là “Luật Bosman”, hay sau đó là “chuyển nhượng tự do”. Edgar Davids, một trong những tiền vệ vĩ đại nhất thời đại của anh, là cầu thủ tên tuổi đầu tiên tận dụng luật này khi rời Ajax để ký hợp đồng với AC Milan vào năm 1996. Ba năm sau, Steve McManaman sử dụng phương pháp tương tự để hoàn tất vụ chuyển nhượng gây tranh cãi từ Liverpool sang Real Madrid.
Steve McManaman: Từ Liverpool Đến Mức Lương Cao Nhất Bóng Đá Tây Ban Nha
Anh kiếm nhiều tiền hơn Luis Figo, Rivaldo, Raul và Roberto Carlos
Steve McManaman và Zinedine Zidane trong một buổi tập của Real Madrid
Năm 1999, những ông vua Champions League ban đầu, Real Madrid, đang tái khẳng định vị thế là một trong những thế lực ưu tú của bóng đá lục địa. Họ đã vô địch Champions League vào năm 1998 và sau đó lọt vào tứ kết giải đấu một năm sau đó.
Mùa hè năm đó, họ chi mạnh tay cho việc tuyển mộ cầu thủ. Nicolas Anelka được ký hợp đồng từ Arsenal với giá 22,3 triệu bảng – một khoản phí khổng lồ vào thời điểm đó – trong khi Ivan Helguera và Michel Salgado được chiêu mộ từ các câu lạc bộ Tây Ban Nha đối thủ. Ngoài ra còn có khoản chi 26 triệu euro khó hiểu cho cầu thủ chạy cánh ít tiếng tăm của Fenerbahce, Elvir Baljic, người đã chứng tỏ là một bản hợp đồng thất bại hoàn toàn.
Và rồi có McManaman. McManaman là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất Premier League vào thời điểm đó và đã có một mùa giải 1997/98 rực rỡ, ghi 11 bàn và kiến tạo 9 lần ở giải đấu hàng đầu, trong khi chơi ở nhiều vị trí tiền vệ khác nhau và thậm chí có lúc còn đeo băng đội trưởng Liverpool.
Tuy nhiên, The Kop thậm chí còn không thi đấu ở Champions League trong kỷ nguyên của McManaman tại Anfield. Trong mùa giải 1998/99, chỉ những nhà vô địch của tám giải đấu hàng đầu châu Âu mới được đảm bảo suất tham dự giải đấu. Ngay cả Manchester United, đội cuối cùng vô địch năm đó với cú ăn ba lịch sử, cũng phải tham dự vòng loại thứ hai để vào vòng bảng Champions League, sau khi về nhì sau Arsenal ở giải quốc nội mùa giải 1997/98.
McManaman từng đề cập đến Champions League như một trong những động lực lớn nhất đằng sau vụ chuyển nhượng. Sự bất mãn với cách Liverpool xử lý tình hình hợp đồng của anh và sự quản lý chung khó hiểu của Gerard Houllier và Roy Evans cũng góp phần vào sự ra đi của anh. “Khi tôi gia nhập Madrid, tôi chưa từng chơi ở Champions League trước đây. Mọi cầu thủ chơi cho một câu lạc bộ hàng đầu hiện nay đều có cơ hội chơi ở đó nhưng tôi không có điều đó ở Liverpool. Hồi đó, bạn không được quyền tham dự chỉ vì về thứ ba hay thứ tư. Tôi muốn thử sức mình với những người giỏi nhất. Tôi cảm thấy mình cần một thử thách mới. Tôi muốn làm điều gì đó khác biệt. Madrid đã vô địch Champions League năm ’98 (lần đầu tiên kể từ những năm 1960), vì vậy họ đang là tâm điểm chú ý của mọi người,” McManaman chia sẻ.
Nhưng bởi vì không có phí chuyển nhượng nào liên quan đến thỏa thuận này, Real Madrid đã có thể biến McManaman trở thành cầu thủ hưởng lương cao nhất của họ, và cũng là cầu thủ bóng đá người Anh được trả lương cao nhất mọi thời đại từ năm 1999 đến năm 2001. Đến năm 2000, thu nhập của McManaman đã bị vượt qua bởi một số đồng đội của anh tại Real Madrid. Tuy nhiên, trong một khoảnh khắc của năm trước đó, anh là cầu thủ kiếm nhiều tiền nhất ở bóng đá Tây Ban Nha, bỏ túi hơn gấp đôi so với Luis Figo và Rivaldo tại Barcelona. Anh thậm chí còn kiếm nhiều tiền hơn Raul và Roberto Carlos – hai huyền thoại của Real Madrid đang ở đỉnh cao sự nghiệp.
| Xếp hạng | Cầu thủ | Câu lạc bộ | Mức lương (tuần) |
|---|---|---|---|
| 1 | Steve McManaman | Real Madrid | £65k |
| 2 | Patrick Kluivert | Barcelona | £58k |
| 3 | Nicolas Anelka | Real Madrid | £56k |
| 4 | Jimmy F Hasselbaink | Atletico Madrid | £44k |
| =5 | Roberto Carlos | Real Madrid | £40k |
| =5 | Raul | Real Madrid | £40k |
| 7 | Jari Litmanen | Barcelona | £38k |
| =8 | Ronald De Boer | Barcelona | £25k |
| =8 | Frank De Boer | Barcelona | £25k |
| =8 | Rivaldo | Barcelona | £25k |
| =8 | Luis Figo | Barcelona | £25k |
Thành Công Ở Madrid, Bị Lãng Quên Ở Tuyển Anh
Không được tin tưởng bởi Glenn Hoddle và bị Sven Goran-Eriksson bỏ qua
Sven Goran-Eriksson và Steve McClaren trên sân tập của ĐT Anh
Mặc dù giành được Champions League hai lần trong bốn mùa giải tại Real Madrid, cũng như hai danh hiệu La Liga, việc chuyển ra nước ngoài dường như không giúp cải thiện danh tiếng vốn đã giảm sút của McManaman trong đội tuyển quốc gia Anh.
Kể từ khi ra mắt vào năm 1994, McManaman đã có 25 lần khoác áo đội tuyển Anh tính đến thời điểm anh ký hợp đồng với Real Madrid vào năm 1999. Đây là một con số tương đối khiêm tốn xét đến việc đội tuyển Anh liên tục tham dự các giải đấu quốc tế và tài năng rõ ràng của anh. Đến khi sự nghiệp tại Real Madrid kết thúc vào năm 2003, anh chỉ có thêm 12 lần ra sân nữa.
Trong giai đoạn vòng bảng World Cup 1998, Roy Evans đã mô tả McManaman là “người bị lãng quên” của đội tuyển Anh, khi anh bị ngồi dự bị trong trận thắng 2-0 trước Tunisia và trận thua 2-1 trước Romania. Cụm từ đó trở thành tóm tắt hoàn hảo cho toàn bộ sự nghiệp quốc tế của McManaman, nơi anh thường gặp khó khăn trong mối quan hệ với các huấn luyện viên.
Tiền vệ này là một cầu thủ chủ chốt của Three Lions tại Euro 1996 dưới thời Terry Venables, nhưng bị gạt ra rìa bởi Glenn Hoddle, chỉ có một lần ra sân tại Euro 2000 dưới thời Kevin Keegan và sau đó hoàn toàn bị đóng băng dưới thời Sven Goran-Eriksson. Các đồng đội tại Real Madrid là Raul và Zinedine Zidane đã công khai nhấn mạnh rằng McManaman nên có mặt trong đội hình tham dự World Cup 2002 của Anh, nhưng những lời kêu gọi của họ đã không được lắng nghe.
Eriksson đã để McManaman ở nhà và không bao giờ xem xét gọi anh lên tuyển nữa. Khi HLV người Thụy Điển rời chiếc ghế HLV đội tuyển Anh vào năm 2006, cựu ngôi sao của Manchester City đã giải nghệ được một năm. Mặc dù chính thức được liệt kê là huyền thoại của câu lạc bộ Real Madrid và nhận được lời khen ngợi hết mực từ huấn luyện viên của mình, Vicente del Bosque, sự nghiệp của McManaman ở đội tuyển Anh cuối cùng chỉ có vỏn vẹn 37 lần khoác áo. Anh vẫn là một trong những cầu thủ bị sử dụng ít nhất trong lịch sử Three Lions.
Vicente del Bosque nhận xét: “Tôi rất hài lòng với Macca. Cậu ấy là một caballero, một quý ông, một chàng trai tuyệt vời; cậu ấy luôn nở nụ cười, không bao giờ than phiền, cậu ấy thật tuyệt vời, một thủ lĩnh. Cậu ấy hòa nhập với mọi người rất tốt; cậu ấy gắn kết mọi người. Cậu ấy đã có một khoảng thời gian khó khăn [cuối sự nghiệp] với cơn đau Achilles, nhưng mỗi ngày cậu ấy vẫn tập luyện với thái độ như vậy. Cậu ấy thật gương mẫu… và cũng là một cầu thủ giỏi, rất giỏi. Một cầu thủ tuyệt vời về mọi mặt.”
Tóm lại, câu chuyện về Steve McManaman và vụ chuyển nhượng đến Real Madrid năm 1999 là một minh chứng sống động cho ảnh hưởng của Luật Bosman, một quy định đã thay đổi căn bản thị trường chuyển nhượng cầu thủ và tạo ra những cơ hội chưa từng có cho các cầu thủ khi hết hợp đồng. Trường hợp của McManaman, từ một ngôi sao của Liverpool bị “bỏ quên” ở đội tuyển quốc gia đến cầu thủ người Anh có thu nhập cao nhất ở Tây Ban Nha nhờ vào việc chuyển nhượng tự do, là một điểm nhấn thú vị trong lịch sử bóng đá hiện đại. Nó cho thấy sự khác biệt lớn giữa thành công vang dội ở cấp câu lạc bộ và sự nghiệp quốc tế lận đận, một nghịch lý thường thấy ở nhiều tài năng bóng đá.
Bạn nghĩ sao về tác động của Luật Bosman và trường hợp chuyển nhượng của Steve McManaman? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn dưới phần bình luận!
Tài liệu tham khảo:
- GiveMeSport
- The Athletic
- BBC Sport
- The Guardian
