Sheffield Wednesday đang đứng trước viễn cảnh bi kịch: một đơn yêu cầu thanh lý (winding‑up petition) từ HMRC có thể đẩy CLB vào tình trạng administration — nhưng ngay cả trong kịch bản tồi tệ nhất đó, chủ sở hữu Dejphon Chansiri được cho là chưa chắc đã mất đi quyền kiểm soát tài sản quan trọng nhất của đội bóng: sân Hillsborough. Viễn cảnh Chansiri trở thành “chủ nhà” và cho CLB thuê lại mặt bằng đặt ra những hệ quả pháp lý, tài chính và vận hành lâu dài cho bất kỳ bên mua tiềm năng nào.
Bối cảnh pháp lý: HMRC, winding‑up và administration
HMRC chuẩn bị nộp đơn yêu cầu thanh lý đối với Sheffield Wednesday, điều này có thể dẫn tới việc công ty sở hữu CLB phải vào administration — một thủ tục do pháp luật doanh nghiệp điều chỉnh, có thể tách rời khỏi các quy định nội bộ của bóng đá. Administration thường tạo cơ hội để tìm chủ sở hữu mới thông qua quy trình pháp lý, nhưng không nhất thiết làm mất đi quyền kiểm soát các tài sản thuộc sở hữu pháp nhân khác.
Dejphon Chansiri đã mua CLB vào năm 2015. Lịch sử giao dịch sau đó cho thấy Chansiri từng bán quyền sở hữu sân cho một công ty khác do ông kiểm soát, một bước đi từng bị EFL điều tra do nó ảnh hưởng tới báo cáo tài chính (giao dịch từng giúp ghi nhận lợi nhuận 2.5 triệu bảng trong mùa 2017–18). Vì sân vận động được giữ bởi một pháp nhân khác, trong trường hợp administration chỉ áp dụng lên công ty sở hữu CLB, Hillsborough có thể không nằm trong “gói” chuyển nhượng.
Cơ chế Chansiri có thể tận dụng và rủi ro pháp lý
Alan Nixon báo cáo rằng Chansiri có ý định giữ Hillsborough, giữ vai trò chủ sở hữu cơ sở vật chất và chuyển sang mô hình cho thuê nếu CLB đổi chủ. Về mặt pháp luật vị thế này khả thi khi sân thuộc công ty độc lập. Các khoản nợ có tính bảo đảm (secured debts) và một số loại “football debts” cũng có thể được ưu tiên hoặc loại trừ khỏi quá trình tái cấu trúc, khiến một số chủ nợ khó thu hồi được toàn bộ.
Việc tách biệt giữa công ty sở hữu CLB và công ty sở hữu sân tạo ra một điểm nghẽn chiến lược: bất kỳ người mua nào chỉ mua tài sản CLB sẽ phải đàm phán thuê sân, hoặc tìm phương án chuyển sân — cả hai phương án đều làm giảm sức hấp dẫn và khả năng phục hồi tài chính của CLB sau bán.
Toàn cảnh Hillsborough, sân nhà của Sheffield Wednesday, nhìn từ khán đài cho thấy kết cấu và tình trạng bảo trì
Hệ quả cho thương vụ chuyển nhượng và triển vọng tái thiết
Sân vận động vốn là tài sản giá trị nhất liên quan tới một CLB. Nếu Hillsborough không đi cùng CLB trong thương vụ mua bán, nhiều nhà đầu tư sẽ cân nhắc lại phương án mua vì các lý do sau:
- Chi phí thuê sân (rental) sẽ trở thành chi phí cố định lớn, ảnh hưởng đến dòng tiền và ngân sách chuyển nhượng.
- Tính bất định về chi phí thuê có thể kìm hãm kế hoạch đầu tư hạ tầng, phát triển cơ sở vật chất hoặc mở rộng thương mại.
- Mối quan hệ giữa chủ sở hữu mới và “chủ đất” (Chansiri) có thể trở thành nguồn tranh chấp pháp lý và truyền thông, làm giảm niềm tin từ cổ động viên và đối tác.
EFL có các quy định buộc trả nợ liên quan đến bóng đá (ví dụ nợ với các CLB khác và các khoản phải trả cho cầu thủ), và trong quá trình xử lý nợ dưới khuôn khổ bóng đá những khoản này thường được ưu tiên hơn so với các chủ nợ thương mại. Điều này dẫn tới thực tế là một thương vụ mua CLB thiếu sân sẽ phải giải quyết đồng thời các ưu tiên trả nợ và chi phí thuê, khiến bài toán tài chính phức tạp hơn nhiều.
Tác động với người hâm mộ và tính khả thi của phương án “chơi sân khác”
Hillsborough là biểu tượng lịch sử của Sheffield Wednesday; dù sân đang trong tình trạng xuống cấp sau nhiều năm thiếu đầu tư, việc tách sân khỏi CLB tạo ra phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng cổ động viên. Kịch bản buộc CLB phải “thuê lại” sân từ cựu chủ sở hữu được nhận định là cơn ác mộng: khả năng tăng giá thuê, điều kiện kèm theo khắt khe và nguy cơ di dời tạm thời sang sân khác đều có tác động tiêu cực đến doanh thu ngày trận, lòng trung thành của người hâm mộ và giá trị thương hiệu.
Trường hợp Coventry City trước đây, khi diễn ra quá trình “tái hợp” giữa CLB và mặt bằng sân, nhận được hưởng ứng tích cực từ CĐV — minh chứng cho lợi ích chiến lược khi giữ CLB và sân trong cùng một tay.
Kết luận
Việc HMRC đệ đơn và khả năng administration mở ra một khung pháp lý trong đó thay đổi chủ sở hữu CLB là có thể; nhưng lịch sử giao dịch và cấu trúc sở hữu hiện tại khiến Hillsborough có thể ở lại dưới quyền kiểm soát của Dejphon Chansiri. Hệ quả là bất kỳ nhà đầu tư nào muốn cứu vãn Sheffield Wednesday đều phải đánh đổi: mua CLB nhưng thuê sân, đối mặt với rủi ro tài chính và hạn chế phát triển lâu dài. Tình huống này không chỉ là bài toán tài chính mà còn là cuộc khủng hoảng về niềm tin và bản sắc câu lạc bộ — câu hỏi còn lại là: ai sẽ chấp nhận mua một CLB mà không sở hữu sân đấu lịch sử của nó?
Tài liệu tham khảo
- Báo cáo về đơn yêu cầu thanh lý của HMRC và phân tích liên quan (BBC)
- Bài viết điều tra và nhận định của Alan Nixon
- Lịch sử giao dịch bán sân Hillsborough và xử lý kỷ luật của EFL
